Stary Nowy Dwór

Wałbrzyszanie nie mogą narzekać na brak miejsc historycznych, które  krzepią naszego ducha narodowego. Wydaje się to tym dziwniejsze, że Wałbrzych uchodził za miasto zniemczone znacznie bardziej niż Wrocław lub Świdnica. Tymczasem i w samym Wałbrzychu, i w  najbliższych okolicach,  mamy liczne zabytki polskości.

Należą do nich m. in. ruiny zamku Nowy Dwór w starej dzielnicy Wałbrzycha – Podgórze, na  stożkowatym wzniesieniu o wysokości 618 m. np.m., zwanym Zamkowa Góra. Zamek składał się z XIV-wiecznego zamku głównego, murów obronnych, i wolno stojącej wieży. Nieco niżej mieściły się stajnie, zabudowania gospodarcze i  pomieszczenia dla załogi. Wieża była usytuowana na zewnątrz murów. Od strony zachodniej najłatwiej dostępnej otoczono mury wykutą w skale suchą fosą, oddzielającą zamek od zabudowań gospodarczych.

Powstanie zamku Nowy Dwór nie zostało do końca zbadane. W przewodnikach turystycznych mowa jest o tym, że mógł on powstawać w tym samym czasie co Rogowiec i Radosno, miał też to samo przeznaczenie. Na pewno jest budowlą z czasów Piastów Śląskich, a pierwszy zapis źródłowy o zamku  pochodzi z roku 1364. Był on wówczas własnością księżniczki Agnieszki, wdowy po Bolku II Małym. W XV wieku został znacznie rozbudowany i wtedy nazwano go Nowym Dworem. W 1434 roku zamek stał się własnością słynnej, czeskiej rodziny Czetrytzów, która władała nim z małymi przerwami do końca XVII wieku. Zamek nie został zdobyty w czasie wojen husyckich, ani też w wojnie Władysława Jagiellończyka z węgierskim królem Maciejem Korwinem. Dopiero wojna trzydziestoletnia w XVII wieku położyła kres jego świetności. Od tej pory popadał w ruinę. Stało się to jednak znacznie później, niż  katastrofa zamków Rogowiec lub Radosno.

Do czasów dzisiejszych zachowały się fragmenty gotyckiego zamku górnego z portalem i dwoma  renesansowymi bastejami, fundamenty budynków mieszkalnych, resztki murów obronnych i wieży.

Ruiny zamku stanowią od lat dla Wałbrzyszan miejsce romantycznych spacerów, a dla dzieci i młodzieży – wycieczek szkolnych. Duże wrażenie robi rozległy XVI-wieczny dziedziniec długości 50 m. , porosły obecnie rzadkim lasem bukowym. Z miejsc odkrytych roztacza się widok na wierzchołki najbliższych szczytów Gór Wałbrzyskich i położoną w dole panoramę miasta.