Na Piaskowej

Piaskowa Góra - widok z obwodnicy

Piaskowa Góra os strony Podzamcza

  Na początek dwa słowa w nawiązaniu do ostatniego postu „Internetowe trele-motele”.

To że mamy wreszcie zapewnienie, że świat jaki wymyślili fizycy w teorii naukowej, jest taki jaki jest, każe nam jeszcze raz pomyśleć nad istotą świata i życia na ziemi. Wprawdzie teoria naukowa jest znacznie trudniejsza do zrozumienia niż to, co o stworzeniu świata dowiadujemy się z Biblii, ale nauka nie każe nam wierzyć w coś niesprawdzalnego, ona szuka dowodów materialnych, to znaczy w chwili obecnej doświadczanych eksperymentalnie w super nowoczesnych aparatach i urządzeniach, a wyniki tych badań są jej zdaniem niepodważalne. To już nie jest kwestia wiary, to jest kwestia rozumu. A rozum i doświadczenie wskazują, że tylko dzięki osiągnięciom nauki idziemy z postępem, mamy osiągnięcia techniki, które dziś przyprawiają o zawrót głowy.

To tyle w nawiązaniu do wczorajszego postu, w którym żartowałem z medialnej hucpy na temat  znamiennego odkrycia naukowego tzw. bozonu Higgsa.

Wracam jednak do głównego wątku mojego blogu, a jest nim bliższe poznanie regionu wałbrzyskiego, w tym Wałbrzycha, jednego z najciekawszych miast na Dolnym Śląsku. Chcę zaprosić moich odbiorców do kolejnej wałbrzyskiej dzielnicy mieszkaniowej. Zwróćmy uwagę  -  poprzeczka podnosi się w górę Mam tu na uwadze nie tylko geograficzny kierunek z południa na północ. Myślę o aktualnej randze dzielnicy, która może się czuć wśród wszystkich innych priorytetową. A dlaczego! O tym właśnie chcę napisać w dzisiejszym odcinku.

Spróbujmy wyobrazić sobie Wałbrzych bez Piaskowej Góry i Podzamcza. To byłoby takie sobie, no może trochę większe i mocno uprzemysłowione miasto, jak  Świebodzice, Ząbkowice, Dzierżoniów  w regionie świdnickim. O znaczeniu Wałbrzycha przed i po wojnie zadecydował przemysł, zwłaszcza górniczy. To dzięki kopalniom węgla kamiennego zrodziły się projekty zbudowania w rejonie wałbrzyskim nowych osiedli mieszkaniowych.

Na początek los padł na znajdującą się w obszarze Starego Zdroju i Szczawienka małą wieś – Piaskowa Góra (po niemiecku Sandberg). Już a 1955 roku rozpoczęto tu budowę osiedla mieszkaniowego obliczonego na ok. 30 tys. mieszkańców. Jego realizację kontynuowano do połowy lat 60-tych, potem jeszcze wznoszono obiekty handlowe i usługowe. Większość budynków  zrealizowano w systemie wielkiej płyty (obok bloków wielopiętrowych -  budownictwo szeregowe). W 1972 roku wzniesiono kompleks wielkiego szpitala górniczego już poza obszarem samego osiedla, obok zaś budynek liceum ogólnokształcącego z halą sportową i krytą pływalnią. W następnych latach osiedle rozbudowywano i modernizowano. Pojawiły się obszary budynków jednorodzinnych. Od strony ulicy Wrocławskiej założono niewielki park ozdobiony plenerowymi rzeźbami (Skwer Sybiraka). Dziś Piaskowa Góra,  to jedna z piękniejszych dzielnic Wałbrzycha.

Piaskowa Góra jest jednym z ważniejszych centrów handlowo-usługowych i przemysłowych Wałbrzycha. Początek osadzie dała huta „Carlshűtte” (1837 rok), która z czasem rozrosła się w duży zakład zatrudniający kilkuset robotników i  produkujący m.in. maszyny górnicze. W trzydzieści lat później po drugiej stronie ulicy Wrocławskiej założono hutę szkła lustrzanego „Lustrzanka”. Dopiero w początkach XX wieku zbudowano fabrykę lin i drutów, dzisiejszy "Linmet". W okresie międzywojennym huta „Karol”  została połączona z hutą „Wilhelm” w jeden duży zakład. W latach 50-tych w PRL-u huta stała się Zakładem Naprawczym Przemysłu Węglowego, zbudowano w niej nową odlewnię, a jeszcze później przekształcono w „Wamag” przyłączając inne zakłady. Rozbudowano też hutę szkła, a w 1964 zbudowano chłodnię składową. Piaskowa Góra była dla Wałbrzycha ważną dzielnicą przemysłową. Upadek kopalni wałbrzyskich po przemianach ustrojowych w Polsce odcisnął swoje piętno na zakładach przemysłowych Piaskowej Góry, doprowadzając je do przekształceń własnościowych lub upadłości.

Nowo zbudowane osiedle mieszkaniowe wzbogacało się się prężnie w konieczną infrastrukturę i budynki publiczne ( ośrodki zdrowia, szkoły, przedszkola). Tu właśnie na Piaskowej Górze zlokalizowany został Wałbrzyski Dom Kultury. Przy ulicy Głównej pojawiła się sieć sklepów i punktów usługowych, powstał też duży plac targowy. Na przełomie XIX i XX wieku utworzono duże centrum handlowe z marketem „Real” i zespołem prywatnych sklepów o nazwie „Manhattan”. W pobliżu centrum znane firmy zagraniczne postawiły na Piaskowej kolejne markety „Obi”, „Kaufland” i „Lidl”. Wyznaczono plac na giełdę samochodową.

Piaskowa Góra jest dzisiaj czymś w rodzaju miasta w mieście. Mogłaby z powodzeniem stanowić samowystarczalną, osobną  jednostkę administracyjną. To samo dotyczy kolejnej dzielnicy Wałbrzycha  -  Podzamcza, o której parę słów w następnym odcinku. Warto wybrać się na piszą wycieczkę na Piaskową, to obecnie utopiona w zieleni parków, rabat kwiatowych i klombów, interesująca dzielnica miasta Wałbrzycha.

Fot. z internetowej Wikipedii