Lubiechów - stroikiem wielkiego Wałbrzycha

uroki wiejskie

zielone płuca przyrody

  Jest taki piękny, staropolski zwyczaj – zdobienie na Wielkanoc świątecznego stołu wiosennym stroikiem z kolorowych pisanek, świeżych gałązek bukszpanu i kwiatów. Takim stroikiem dla wielkiego Wałbrzycha jest najdalej wysunięta na północ  dzielnica miasta  -  Lubiechów. Albo jeszcze inaczej - to taki strojny kapelusz księżniczki Daisy z Książa, która upodobała sobie  przyjeżdżać konno nad ukryte w lesie tajemnicze jeziorko, bądź też rozkoszować się egzotycznymi roślinami wzniesionej tu z rozmachem i pieczołowitością oranżerii.

Lubiechów, to obraz i podobieństwo poszczególnych części składowych Wałbrzycha, który  urósł z połączenia kilkunastu wsi położonych w dużej kotlinie śródgórskiej nad bystrym strumieniem Pełcznicy wraz z jej dopływami. Zaletą Lubichowa jest to, że jak dotąd nie został do reszty zurbanizowany, uchronił się w swoistej enklawie przyrodniczej, zachowując specyfikę „wsi spokojnej, wsi wesołej”.

Jeszcze do końca I wojny światowej w  1918 roku Alt und Neu-Liebichau mit Aufhalt był wsią najpierw w powiecie świdnickim, potem zaś w powiecie wałbrzyskim. Po II wojnie światowej stał się wsią gromadzką, by w latach 70-tych zostać częścią Wałbrzycha. Ale ta przynależność do miasta niewiele zmieniła poza tym, że podobnie jak na wielu innych obszarach górskich upadło w niej rolnictwo, a mieszkańcy zmuszeni byli szukać alternatywnych form zarobkowania. Dzięki swemu malowniczemu położeniu w dolinie osłoniętej  od północy przez Straconkę i Palucha, od wschodu przez Radoń i Czepiec, a od południa przez masyw Witosza Lubiechów stał się atrakcyjną dzielnicą mieszkaniową.

Początki Lubiechowa sięgają, podobnie jak innych  dawniejszych wsi w tym regionie, XIII wieku. Przez prawie trzy stulecia zmieniali się jego właściciele głównie z pobliskich Świebodzic. W początkach XVI wieku wszedł w obręb wielkiej posiadłości Konrada von Hochberga z zamku Książ. Potem przechodził z rąk do rąk znanych w historii tych ziem rodów Schellendorfów, Zedlitzów, Czettritzów i jeszcze innych, by z początkiem XVIII wieku zostać ponownie już na stałe częścią posiadłości Hochbergów. Pod koniec XVIII wieku, jak czytamy w „Słowniku geografii turystycznej Sudetów” były tu 4 folwarki i 2 młyny wodne, a mieszkało 4 kmieci, 51 zagrodników, 52 chałupników i 21 rzemieślników. Jak z tego wynika już wówczas Lubiechów daleko odbiegał od typowych wsi utrzymujących się z gospodarki rolnej. Pomimo, że był stosunkowo dużą wsią, nigdy nie powstał tu żaden dwór, nie było też kościoła, a mieszkańcy należeli do parafii w Szczawienku.

W XIX wieku uformował się podział Lubiechowa na Stary i Nowy, co znajduje potwierdzenie w jego niemieckiej nazwie. W tej starszej, większej części wsi był m. in.  folwark, szkoła ewangelicka, młyn wodny, gorzelnia i cegielnia. W 1852 roku przez Lubiechów poprowadzono linię kolejową ze Świebodzic do Szczawienka, wieś zyskała kontakt ze światem, a skutki tego najmocniej dały się odczuć w zbudowanym na początku XX wieku przez hrabiego Rzeszy Hansa Heinricha Hochberga XV księcia von Pless rozległym kompleksie szklarni wraz z sadem i ogrodem jako części zespołu parkowo-pałacowego w Książu. Ogród wokół szklarni urządzony był w stylu japońskim, przy wejściu zbudowano pawilony i budynki pomocnicze, a z pałacem w Książu łączyła je przestronna aleja lipowa. Rzecz jasna, ze w miarę upływu czasu zaczął on przyciągać nie tylko przyrodników, ale rzesze turystów chętnych oglądać rzadkie okazy roślin, drzew i krzewów, zwłaszcza orientalnych.

O słynnej nie tylko na całym Dolnym Śląsku Lubiechowskiej Palmiarni będzie jeszcze okazja napisać coś więcej. Dziś jest ona ze względu na swe położenie przy głównej drodze z Wałbrzycha przez Świebodzice do Wrocławia administracyjną częścią dzielnicy Szczawienko, a jej związek z Lubiechowem utrzymał się w nazwie  -  Palmiarnia Lubiechowska. Jest ona podobnie jak sam Książ i stadnina ogierów obok zamku, najczęściej odwiedzaną atrakcją turystyczną Wałbrzycha.

Fot. z domowego albumu