Nowe Miasto – wałbrzyski Paryż

panorama miasta

kamieniczka przy ul. Lotników

Jeżeli ktokolwiek ma  wątpliwości, że Wałbrzych to miasto wyjątkowe, to  rozwieję je w zupełności. Proszę wskazać na mapie miasto,  które zaraz po wojnie leżało w najbliższym otoczeniu Tobruka, Palestyny i do tego jeszcze Paryża. Wydaje się to niemożliwe? Otóż  jest to możliwe, a nawet bardzo proste.

Takim miastem jest właśnie Wałbrzych. I to nie jest żadna kpina.  Pisałem już o tym, że obecna dzielnica Wałbrzycha, Gaj, zaraz po wojnie, nosiła nazwę Tobruk, zaś Sobięcin był nazwany Palestyną. No dobrze, ale skąd się wziął Paryż

Paryżem stała się dzielnica Nowe Miasto i było ku temu kilka powodów. Najważniejszym był znaczący napływ i osiedlanie się w tej dzielnicy reemigrantów właśnie z Francji, a po drugie Nowe Miasto tak jak przed wojną było nadal najnowocześniejszą dzielnicą mieszkaniową Wałbrzycha.

Początki nowej, willowej części Starego Zdroju, miały miejsce pod koniec XIX wieku, ale najbardziej ożywiony ruch budowlany nastąpił z początkiem XX stulecia. Sprzyjające warunki naturalne i krajobrazowe, oddalenie od terenów przemysłowych starego Wałbrzycha, sprzyjały rozwojowi. Po I wojnie światowej położone w pobliżu Śródmieścia, ale całkowicie nowo zbudowane w korzystnym otoczeniu parków i terenów zielonych Nowe Miasto, zostało włączone w obręb Wałbrzycha i stało się jego dzielnicą reprezentacyjną. To tutaj po roku 1925 wzniesiono kompleks sportowy z basenem kąpielowym i stadionem mogącym pomieścić 30 tysięcy widzów. Służył on także jako miejsce masowych zgromadzeń i manifestacji. Ozdobą dzielnicy był i pozostał Park Sobieskiego z pięknie położonym schroniskiem turystycznym. Inną atrakcją dzielnicy o charakterze historycznym jest Mauzoleum u podnóża Niedźwiadków, które było miejscem organizowanych  w czasach hitlerowskich patriotycznych imprez.

Nowe Miasto, to stosunkowo duża dzielnica Wałbrzycha, bo licząca ok. 10 tys. mieszkańców. Rozciągająca się na wschodnich zboczach i u podnóża Góry Powstańców z Parkiem Sobieskiego odznacza się malowniczym położeniem i atrakcyjną konfiguracją terenu.

Po roku 1945 Nowe Miasto było nadal dzielnicą reprezentacyjną, chociaż nazwa Paryż nie utrzymała się długo. Już w latach 60-tych zaczęło tracić ten charakter w związku z budową Piaskowej Góry,  a następnie Podzamcza, które stały się „sypialnią miasta”.

stadion na Nowym Mieście

Nie remontowane obiekty publiczne i budynki komunalne ulegały dekapitalizacji, pojawiły się szkody górnicze, całkowicie podupadł kompleks sportowy KS „Górnik”, zamknięto stadion i basen kąpielowy, do degradacji otoczenia przyczyniła się też nielegalna eksploatacja „bieda-szybów”. Dopiero w ostatnim czasie prowadzone są na szerszą skalę roboty remontowe budynków i kompleksu sportowego, całkowicie odnowiony i unowocześniony został budynek dawnego komisariatu policji, gdzie przeniesiono biura ZUS-u, pojawiło się budownictwo jednorodzinne.

Dzielnica ma głównie charakter mieszkaniowy z dobrze rozwiniętym zapleczem handlowo-usługowym i infrastrukturą komunalną. Chlubą dzielnicy jest zabytkowy budynek I Liceum Ogólnokształcącego, ale także położony w pobliżu Szpital Położniczo-Ginekologiczny oraz pokaźna ilość zabytkowych budynków mieszkalnych.

Nowe Miasto nie stało się niestety Paryżem Wałbrzycha, ale jest nadzieja, że realizacja miejskich planów rewitalizacji budynków i infrastruktury komunalnej, kompleksu sportowego, naprawa dróg i placów, dbałość o czystość i estetykę osiedla, przyczynią się do tego, by nazwa dzielnicy Nowe Miasto pozostała adekwatna do rzeczywistości.

Dodam jeszcze, że parogodzinny pieszy spacer po dzielnicy Nowe Miasto może dostarczyć zupełnie nieoczekiwanych emocji i wzruszeń. Mam tu na uwadze zarówno architekturę i układ urbanizacyjny budynków jak i wyjątkowo urzekające krajobrazy. To w ogóle bardzo atrakcyjna i urozmaicona część Wałbrzycha. Wałbrzych był i pozostaje niezmiernie interesującym miastem. Spróbujcie się o tym przekonać.

Fot. z galerii miejskiej w internecie