Wywodzę się z Bryjowa

Statys  -  okno na świat

Dzisiejsi mieszkańcy Starego Sącza mogą się obrazić na przypomnienie tej pogardliwej nazwy miasteczka w widłach Popradu i Dunajca, kto jeszcze pamięta tę nazwę - Bryjów. Oczywiście to z lekka ironiczny epitet, funkcjonujący potocznie wśród malkontentów, nie mogących się pogodzić z tym, że pobliski Nowy Sącz kwitnie jak trawka na wiosnę, a Stary Sącz stanął w miejscu i pogrąża się w stagnacji. Tak to się działo jeszcze przed wojną i tuż po niej, a potem jeszcze przez długie lata PRL-u. 

Kiedy w połowie lat 50-tych znalazłem się w moim mieście urodzenia  jako uczeń pierwszej klasy Liceum Pedagogicznego nie wiele się zmieniło. Mieszkałem w internacie kilkaset metrów od szkoły, a  jedzenie mieliśmy jeszcze gdzie indziej, przy klasztorze Sióstr Klarysek. Tam właśnie na ochotnika zgłosiłem się do nabierania wody ze studni na korbę i noszenia jej do kuchni. Robiliśmy to we dwóch lub trzech, bo wody potrzeba było dużo do gotowania i mycia naczyń, ale za to mieliśmy dodatkową wałówkę od szefowej kuchni i trochę wolności w drodze do internatu.

Oczywiście z moich lat wczesnego dzieciństwa w tym mieście pamiętałem niewiele. Zaraz po tym jak ojciec wrócił z niewoli niemieckiej (a miałem wtedy 6 lat) w 1945 roku wyjechaliśmy pociągiem towarowym na Zachód, tam gdzie jak to wieść gminna głosiła „płoty są kiełbasami grodzone”. Zamieszkaliśmy wraz z niemieckimi gospodarzami w dużej wsi nad Jeziorem Otmuchowskim i tam poszedłem do pierwszej klasy  świeżo zorganizowanej szkoły powszechnej. Po jej ukończeniu moja kuzynka ze Starego Sącza zachęciła mnie do podjęcia nauki w tamtejszym Liceum Pedagogicznym. Pojechałem tam pociągiem z ogromnym zadowoleniem, że mogę znów być w moim rodzinnym Bryjowie. Miałem też bliską rodzinę w niedalekim Łącku nad Dunajcem, wsi znanej z corocznego  „święta kwitnącej jabłoni”.

Stary Sącz wydawał mi się autentycznie stary, ale był dla mnie jak Mekka dla Arabów. Czułem się tam jak u siebie w domu, bardziej niż we wsi na Opolszczyźnie, a naukę w liceum wspominam z pietyzmem i rozrzewnieniem. To samo mogę powiedzieć o moich kolejnych szkołach, bo dalej  kontynuowałem naukę w  Brzegu nad Odrą, aby zakończyć ją i ukoronować maturą  znów na ziemi sądeckiej w uroczej Limanowej.

 Dziś jak wiem Stary Sącz odmłodniał, to już nie jest to samo miasto co dawniej, w peryferyjnym otoczeniu wybudowano setki nowych domów jednorodzinnych, co jeden to ładniejszy. Ale rynek zachował swój zabytkowy charakter, to niezwykle sympatyczny ryneczek bez ratusza, z archaiczną studnią na środku placu pokrytego kamiennymi „kocimi łbami”. Władze miejskie zadbały o to w czasie gruntownego remontu, by zachować  dawną architekturę, zarówno placu jak budynków wokół ryneczku. Mówię to z autopsji, bo parę lat temu udało mi się odwiedzić moje miasto urodzenia i to co zobaczyłem, to był dla mnie szok. Nie wiem dlaczego było mi żal, że rodzice pozostawili to miasto, choć rozumiem że nie mieli tutaj wtedy z czego żyć.

I jest Stary  Sącz prawdziwą perełką wśród miast podkarpackich, można się nim zachwycić i wzruszyć nad ciekawą historią, zwłaszcza przeszłością klasztoru, na murach którego przetrwała samorodna plama w kształcie jeźdźca na koniu. To pamiątka tego, że nie udało się Tatarom przeskoczyć murów klasztoru w czasie  najazdu  na Polskę w XIII wieku. Z tego co napisałem łatwo się domyślić, że Stary Sącz jest bardzo stary i pamięta czasy, gdy rodziło się państwo polskie

.

Mógłbym napisać więcej o ciekawostkach z historii i atrakcjach turystycznych tego miasteczka, ale łatwo to wszystko odnaleźć na internetowej stronie Wikipedii. Od siebie dodam tylko, że zawsze z dumą to powtarzam, że moim miejscem urodzenia jest cudowny Stary Sącz.

To właśnie spróbowałem wyrazić w strofach wiersza, które mówią same za siebie: 

Modlitwa-song

Parafraza piosenki Edyty Geppert „Zamiast”

Pamiętam mój rodzinny dom,

gdzieś porzucony w wielkim świecie,

w małym miasteczku Stary Sącz,

chociaż minęło już półwiecze.

Do tego miejsca wracam wciąż

wspomnienia snując nocą skrycie,

choć tamten dom daleko stąd,

lecz wciąż mi bliski jest nad życie.

Dziś mam w Sudetach własny świat,

radości, smutków nikt nie zliczy,

mam tu swój dom od wielu lat

u stóp Włodarza, nad Bystrzycą

I choć spokojnie płynie czas

w nocnych majakach chęć się kładzie,

by choć ten raz, ostatni raz

zamoczyć nogi tam w Popradzie.

By tak jak kiedyś pieszo iść

wraz z dunajcowym prądem wody

w gąszczu jabłoni łąckich śnić,

że jestem wciąż studentem młodym.

Słowa modlitwy zatem ślę,

nim w sen kamienny się położę,

daj mi nadzieje chociaż tę,

że to się spełni – Dobry Boże!

Choć dręczy mnie niewiary splin,

taką potrzebę w sercu widzę,.

bym mógł jak marnotrawny syn

pokłonić się Klarysce Kindze.

To w jej ramionach Bolko król

skruszał choć twardy był jak orzech,

więc daj mi szansę Boże mój

przed Jej ołtarzem się ukorzyć.

Słowa modlitwy zatem ślę

Nim w sen kamienny się położę,

Nie gaś nadziei, póki śnię,

że to się jeszcze spełnić może…

Nie chcę się skarżyć na swój los,
Choć wiem jak będzie jutro rano...
Tyle powiedzieć chciałem wprost
tyle zanucić – na dobranoc.

Pozdrawiam wszystkich Czytelników mojego bloga. 

A teraz wspomnijcie swój rodzinny dom. Może spróbujecie coś o nim napisać.

P.S. Mój wspaniały przyjaciel, Bronek z Piławy Górnej, mówi że to zrobi o rodzinnym Grabowie, ale bez pośpiechu, bo chce abym się nie śpieszył na łono Abrahama i koniecznie poczekał aż on to napisze. Obiecałem , że poczekam. To się nazywa przyjaźń dozgonna.