Pamiętajcie o ogrodach...

Podejmuje temat stary jak świat, ale wciąż niezmiernie aktualny i ważny, temat dotyczący ochrony przyrody i roli człowieka w jej ratowaniu. Zacznę od drobnej strofy wierszowanej:

„Do kraju tego, gdzie winą jest dużą

popsować gniazdo na gruszy bocianie,

bo wszystkim służą...

Tęskno mi, Panie "

Tak pisał niegdyś romantyczny poeta-emigrant Cyprian Norwid. Dziś  pewnie przewraca się w grobie, bo psucie gniazd bocianich i nie tylko, a tym bardziej grusz i jabłoni, i całych połaci lasów i w ogóle świata przyrody w kraju nad Wisłą i Odrą mało kogo wzrusza. W najbardziej urokliwych częściach Polski ma miejsce modernizacja dróg, buduje się  szerokie, wielopasmowe arterie, na których można się skutecznie zabić (jeśli jest się kierowcą) lub zarobić duże pieniądze (jeśli jest się lokalną policją).

Państwo bez wyasfaltowanych dróg wydaje się naszym politykom i samorządowcom miejscem, które nie spełnia elementarnych wymogów nowoczesności Trzeba więc modernizować, poszerzać, zalewać asfaltem, betonować wszystko, co się da, a przede wszystkim wycinać przydrożne drzewa. To prawdziwa masakra! W całej Polsce bezmyślnie, bez opamiętania wyrąbuje się przepiękne aleje wiązów, kwitnących jabłoni, starych dębów, pachnących lip tylko dlatego, że decydent sądzi, iż to żadna szkoda, a on realizuje wyższe cele.

A ponadto drzewa, to największe zagrożenie dla kierowców, bo przecież łatwo o nie zawadzić, zasłaniają jasne niebo, zaśmiecają liśćmi pobocze drogi, zawadzają niskimi konarami. Konsekwentnie powinno się również zburzyć domy, które wyrastają wokół ulic, zakopać rowy, przesunąć rzeki, wyeliminować z dróg pieszych i rowerzystów (też wpadają pod samochody szkodząc kierowcom).

W krajach naprawdę cywilizowanych drzewa się chroni, a drogi malowniczo nimi otoczone stanowią atrakcje turystyczne. Drzewa nigdzie i nigdy nie są zagrożeniem, są dobrem, mają swoją wartość, współtworzą regionalny krajobraz, stanowią element tradycji. Prawdziwym zagrożeniem nie są drzewa, ale bezmyślność, alkohol, nadmierna szybkość, nieprzestrzeganie przepisów drogowych i wiele innych czynników psycho-fizycznych osób poruszających się drogami.

O drzewach piszą wzruszająco przyrodnicy, dla których są one spełnieniem wyobrażenia o genialności Stwórcy. Niepojęte do końca są odpowiednikiem filozoficznego absolutu.

Kto potrafi sensownie wytłumaczyć jak to się dzieje, że soki żywotne przenikają (wbrew prawu ciążenia ziemi) z dołu do góry twardymi tkankami drzewnymi, bardzo często na wysokość  kilkudziesięciu metrów.

Leśnicy wierzą, że w dzień Wigilijny nawet 100-letnie drzewa przemawiają w lesie, a drzewa nie kłamią! Istnieje tak zwany "język ciała drzew" i tylko ciągła, uważna obserwacja pozwala je zrozumieć.

To wygląd każdego drzewa jest odpowiedzią na wpływy zewnętrzne i uszkodzenia wewnętrzne. Jego wygląd świadczy ile spotkało go nieszczęść, ile razy drzewo musiało zmagać się z huraganowym wiatrem, śniegiem, ogniem, pęknięciami, złamaniami, szkodnikami i kwaśnym deszczem. Po tych wszystkich zmaganiach każde musiało dokonać samoleczenia, samonaprawy. Nigdy nie korzystały z pomocy medycznej bo są zdolne same wyleczyć swoje potężne organizmy. Drzewa (samosiejki) także toczą walkę, które z nich dożyje stu lat, a które z braku światła zagubi się gdzieś w poszyciu między krzewami i paprociami. Ciągle jest taka szansa, gdy któreś z tych "zgarniających” światło i wodę rywalek runie z powodu „suszy" lub niesprzyjających „wiatrów”.

Tak jak na potęgę wycina się drzewa, tak na potęgę leje się asfalt na przepiękne szutrowe drogi. W innych krajach drogi takie traktowane są jako atrakcja turystyczna, jako marka regionów, w których ucieka się od cywilizacji. Gdzie my będziemy uciekać, gdy wyasfaltujemy całe Mazury, całe Tatry i Sudety, powycinamy  lasy i puszcze, poszatkujemy je wyasfaltowanymi szosami?! Szutrowa droga - dobrze utwardzona i pielęgnowana - w wielu regionach kraju najzupełniej wystarczy do transportu i komunikacji. Jej zaletą jest też to, że nie sprawdza się jako tor wyścigowy i chroni życie bardziej niż wycinka drzew.

Jesteśmy w momencie szczególnego nasilenia robót drogowych, staramy się wyrównać wieloletnie opóźnienia i sprostać wymogom nowoczesności. Czy jednak musi się to odbywać kosztem tego, co nam przyniosła w darze natura? Czy nie da się uniknąć zniszczeń i dewastacji otaczającej nas przyrody?

Jesteśmy też w momencie, kiedy ważą się losy najcenniejszego pod względem przyrodniczym kompleksu leśnego – Puszczy Białowieskiej. Nierozważne, polityczne decyzje w tej sprawie mogą tylko zaszkodzić i spowodować dalekosiężne skutki. Doświadczenia sięgające daleko wstecz wskazują, że najgorszą rzeczą jest wkraczanie człowieka w naturalne życie przyrody. Ona sobie daje radę bez niczyjej pomocy. 

Ile trzeba jeszcze lat, by te proste prawdy zrozumieć? Ile drzew zostanie wyciętych, ile lasów wykrzywionych, ile przestrzeni wybetonowanych? Pamiętajcie o ogrodach, przecież stamtąd przyszliście! Smutne to, ale bardzo prawdziwe.

P.S. To piękny, symptomatyczny gest – posadzenie dębu o imieniu Romek na nowobudowanym rondzie przy wjeździe od strony Świebodzic do Wałbrzycha (po raz drugi, bo pierwszy się nie przyjął). Tylko że nie jest on symbolem wykarczowanych przy tej okazji drzew i krzewów, a raczej żywym pomnikiem prezydenta – inicjatora nowoczesnych rozwiązań komunikacyjnych w Wałbrzychu. Ale dobre i to, bo dąb nawiązuje bezpośrednio do herbu miasta i przypomina, co w nim powinno być najważniejsze.