Las państwowy, czyli niczyj

„Tam w macierzystym lesie,
Kędy wąsate wiją się porosty,
Na podścielisku miękkich mchów
Słuchałem nocnej gędźby sów
Przez długie i błogie lata.
A byłem prosty! Byłem jak mąż prosty!”

Dęby nie rosną bezmyślnie, jak czasem bezmyślnie zdają się żyć ludzie. Bo to bezmyślność ludzi doprowadziła do jego „zagłady".

Ten wiersz i  konkluzja pochodzą od mojego stałego komentatora, Henryka, w ostatnim poście „Życie ma sens”, a dotyczą powalenia się najstarszego 800-letyniego dębu  „Bolesław” w Lesie Kołobrzeskim. 

„Drzewo jest jak człowiek. Można na nie spojrzeć inaczej. Od wewnątrz. Był palony słońcem, gładzony mgłą i siekany deszczem. Nie uskarżał się jednak. Nie żądał wynagrodzenia. Nie chciał podziękowań. On był za darmo”.
.

Odnoszę wrażenie, że w tzw. gospodarce leśnej bezmyślność, a także bezsilność ludzi za nią odpowiedzialnych, przekracza wszelkie granice.

Ale teraz przytoczę jeszcze jeden fragment wiersza:

„Wonna mięta nad wodą pachniała,

kołysały się kępki sitowia,

brzask różowiał i woda wiała,

wiew sitowie i mięte owiał.

Nie wiedziałem wtedy, że te zioła

będą w wierszach słowami po latach

i że kwiaty z daleka po imieniu przywołam

zamiast leżeć zwyczajnie nad wodą na kwiatach.

Boże dobry moich lat chłopięcych,

moich jasnych świtów Boże święty!

Czy już w życiu nie będzie więcej

pachnącej nad stawem mięty?

Czy to już tak zawsze ze wszystkiego

będę słowa wyrywał w rozpaczy,

i sitowia, sitowia zwyczajnego

nigdy już zwyczajnie nie zobaczę ?”

Julian Tuwim, „Sitowie”

Nie potrafię wytłumaczyć dlaczego właśnie te strofy wiersza nasunęły mi się samorzutnie gdy po upływie paru lat znalazłem się na Graniczniku w znanych mi górnych partiach lasu państwowego w okolicach Radosnej (Ustronia). Określenie, znalazłem się w lesie, jest zupełnie nieadekwatne do sytuacji. Znalazłem się w byłym lesie, tak trzeba by to nazwać, bo w miejscu gdzie ongiś był las, teraz jest „gołoborze”, jak to dosadnie nazwano w podręcznikach geografii. Co się stało z drzewostanem, który radował serce i cieszył oczy. Znajomy z Łomnicy mówi, że część drzew zmiotła wichura, a resztę „załatwili wozacy” prowadzący wyrąb lasu na zlecenie Nadleśnictwa Państwowego. 


Jak się dowiedziałem Nadleśnictwo jest  instytucją państwową, której statutowym zadaniem jest ochrona lasu, ale rozliczana jest przede wszystkim z wykonania zadań gospodarczych dotyczących wyrębu drzewa na sprzedaż, by zrealizować indeks zagranicznych zamówień eksportowych, a w dalszej kolejności wewnętrznych, krajowych. Jest to zarazem instytucja samowładna, bo nie podlega nikomu, tylko samej sobie. Urzędnicy  tej instytucji sami dokonują oceny realizacji przez siebie zadań gospodarczych, a zarazem dotyczących ochrony lasu. Do realizacji zadań gospodarczych instytucja ta zatrudnia prywatne firmy, które sama nadzoruje. Nadzór nad ludźmi pracującymi w lesie nie jest łatwy. By go poprowadzić należycie  trzeba odpowiedniej liczby niepodatnych na korupcję gajowych. Wieść gminna głosi, ze takich gajowych nie ma. Po prostu nie ma. Nie było ich w PRL-u i nie będzie w żadnej Rzeczpospolitej, obojętnie czy to będzie III, czy IV, pokąd będą lasy państwowe, czyli niczyje.

Nie będę się dalej rozwodził nad widocznym jak na dłoni stanem rzeczy. Oczywiście nie mam racji, tak okrzykną profesjonaliści, czyli specjaliści Lasów Państwowych, inaczej mówiąc reprezentanci państwa w państwie, które jest ich pracodawcą. W lasach ich zdaniem prowadzona jest rozsądna gospodarka leśna. Stare drzewa trzeba wycinać, tak samo jak te w Puszczy Białowieskiej, zagrożone kornikiem. To tak samo, jakby kazać ścinać głowę tym wszystkim ludziom, którzy mają w niej pchły.

Mogę tylko pisać o własnych, subiektywnych odczuciach. Olbrzymie połacie wyciętego w pień lasu, po którym zostały resztki konarów drzew, połamane gałęzie, fragmenty pni, niesamowite koleiny i zdruzgotane drogi, słowem jedno wielkie „gruzowisko”, to obraz który może poruszyć najbardziej odpornego na klęski natury człowieka. Nie potrafię sobie wyobrazić leśnika, który jest w stanie przechodzić koło tego obojętnie.


Ale to widocznie skutek mojej chorej wyobraźni. Panowie w zielonych uniformach nie mają sobie nic do zarzucenia. Zrobili swoje, wykonali zadania produkcyjne. Przecież  premier Szydło nie przyjedzie tu swoim „Szydłobusem”,  a gdyby nawet, to i tak elokwentni urzędnicy Lasów Państwowych przekonają ją, że tak musi być. Lasy trzeba wycinać w pień, bo drzewo to podstawa gospodarki leśnej, nie to drzewo, co rośnie, ale to co ścięte, a gałęzie rozsiane po całym byłym lesie, są konieczne dla powstania ściółki leśnej, na której za kilkadziesiąt lat wyrosną nowe drzewa, jeśli znajdzie się ktoś, kto je posadzi. Póki co, mamy co wycinać, bo przed nami byli Niemcy, dziwny naród, zamiast wycinać sadzili drzewa.

A na Ruprechtickim Spicaku z polskiej strony wycięto drzewa by odsłonić widok z czeskiej wieży widokowej. Teraz pełni ona funkcję promocyjną, zachęca turystów do pieszych wędrówek, o tyle przyjemniejszych, że drzewa nie przysłaniają już widoku słońca.

Wiem, popełniam bezeceństwo, bo wypowiadam się krytycznie w temacie, który jest zarezerwowany dla profesjonalnych urzędników lasów państwowych, cieszących się szacunkiem i uznaniem władz i całego społeczeństwa.

Nie będę już dalej kontynuował tej jeremiady. Powrócę do lirycznej apostrofy z wiersza Juliana Tuwima i zapytam: czy już w życiu nie będzie więcej pachnących w lasach  sosen, świerków, buków, czystej ściółki leśnej, nie zarzuconej połamanymi konarami i zrytej koleinami ściąganych pni, a więc  tego wszystkiego, co czyniło z tych lasów naturalny świat przyrody ożywionej? Jestem pewien, że to pytanie zadaje sobie wielu zwykłych zjadaczy chleba, których dobre duchy powiodą do lasu.

A leśnikom dedykuję lapidarny dwuwiersz, ku przestrodze:

Był las, nie było nas.

Drzew ściętych przybędzie, lasu nie będzie!