Drugi Paryż - w Wałbrzychu

Jeżeli ktokolwiek ma  wątpliwości, że Wałbrzych to miasto wyjątkowe, to zaraz je rozwieję  w zupełności. Proszę wskazać na mapie miasto,  które zaraz po wojnie leżało w najbliższym otoczeniu Tobruku, Palestyny , a  do tego miało dzielnicę określaną mianem drugiego Paryża. Wydaje się to niemożliwe? Otóż  jest to możliwe, a nawet do sprawdzenia.

Takim miastem jest właśnie Wałbrzych. I to nie jest żadna kpina. To właśnie w Wałbrzychu obecna dzielnica Gaj, zaraz po wojnie, nosiła nazwę Tobruku, zaś Sobięcin był nazwany Palestyną. No dobrze, ale skąd się wziął Paryż ?

Paryżem nazywana była nieoficjalnie dzielnica Nowe Miasto i było ku temu kilka powodów. Najważniejszym był znaczący napływ i osiedlanie się w tej dzielnicy reemigrantów właśnie z Francji, a po drugie Nowe Miasto już przed wojną było najnowocześniejszą dzielnicą mieszkaniową Wałbrzycha, a ponieważ Wałbrzych nie został zbombardowany w czasie wojny, piękno architektury utopionej w zieleni parku i kwitnących krzewów  zachowało się w całej okazałości.

Początki nowej, willowej części nowego Miasta, miały miejsce pod koniec XIX wieku, ale najbardziej ożywiony ruch budowlany nastąpił z początkiem XX stulecia. Sprzyjające warunki naturalne i krajobrazowe, oddalenie od terenów przemysłowych Wałbrzycha, sprzyjały rozwojowi. Po I wojnie światowej położone w pobliżu Śródmieścia, ale całkowicie nowo zbudowane w korzystnym otoczeniu terenów zielonych Nowe Miasto, zostało włączone w obręb Wałbrzycha i stało się jego dzielnicą reprezentacyjną. To tutaj po roku 1925 wzniesiono kompleks sportowy z basenem kąpielowym i stadionem mogącym pomieścić 30 tysięcy widzów. Służył on także jako miejsce masowych zgromadzeń i manifestacji. Ozdobą dzielnicy był i pozostał Park Sobieskiego z pięknie położonym schroniskiem turystycznym. Inną atrakcją dzielnicy o charakterze historycznym jest Mauzoleum u podnóża Niedźwiadków, które było miejscem organizowanych  w czasach hitlerowskich patriotycznych imprez.

Nowe Miasto, to stosunkowo duża dzielnica Wałbrzycha, bo licząca ok. 10 tys. mieszkańców. Rozciągająca się na wschodnich zboczach i u podnóża Góry Powstańców z Parkiem Sobieskiego odznacza się malowniczym położeniem i atrakcyjną konfiguracją terenu.

Po roku 1945 Nowe Miasto było nadal dzielnicą reprezentacyjną, chociaż nazwa Paryż nie utrzymała się długo. Już w latach 60-tych zaczęło tracić ten charakter w związku z budową Piaskowej Góry,  a następnie Podzamcza, które stały się nowoczesną „sypialnią miasta”.

Nie remontowane obiekty publiczne i budynki komunalne ulegały dekapitalizacji, pojawiły się szkody górnicze, całkowicie podupadł kompleks sportowy KS „Górnik”, zamknięto stadion i basen kąpielowy, do degradacji otoczenia przyczyniła się też nielegalna eksploatacja „bieda-szybów”. Dopiero w ostatnim czasie prowadzone są na szerszą skalę roboty remontowe budynków i kompleksu sportowego, całkowicie odnowiony i unowocześniony został budynek dawnego komisariatu policji, gdzie przeniesiono biura ZUS-u, pojawiło się budownictwo jednorodzinne.

Dzielnica ma głównie charakter mieszkaniowy z dobrze rozwiniętym zapleczem handlowo-usługowym i infrastrukturą komunalną. Chlubą dzielnicy jest zabytkowy budynek I Liceum Ogólnokształcącego, ale także położony w pobliżu Szpital Położniczo-Ginekologiczny oraz pokaźna ilość zabytkowych budynków mieszkalnych.

Nowe Miasto nie jest już niestety Paryżem Wałbrzycha, ale jest nadzieja, że realizacja miejskich planów rewitalizacji budynków i infrastruktury komunalnej, kompleksu sportowego, naprawa dróg i placów, dbałość o czystość i estetykę osiedla, przyczynią się do tego, by nazwa dzielnicy Nowe Miasto pozostała adekwatna do rzeczywistości.

Dodam jeszcze, że parogodzinny pieszy spacer po dzielnicy Nowe Miasto może dostarczyć zupełnie nieoczekiwanych emocji i wzruszeń. Mam tu na uwadze zarówno architekturę i układ urbanizacyjny budynków jak i wyjątkowo urzekające krajobrazy. To w ogóle bardzo atrakcyjna i urozmaicona część Wałbrzycha. Wałbrzych był i pozostaje niezmiernie interesującym miastem. Spróbujcie się o tym przekonać.