Zasiąść przy „okrągłym stołe”

Fot. Robert Janusz

Podstawowym odkryciem historii najnowszej jest to, że rozum odgrywa w naszych dziejach rolę niewielką. Oto konkluzja nie byle kogo, bo wybitnego historyka i pisarza, Pawła Jasienicy. To co się działo w ogromnej pod względem obszaru Rzeczpospolitej pod koniec XVIII wieku, a czego synonimem są takie wydarzenia, jak Konfederacja Barska, a potem Targowica, zaś skutkiem – rozbiory Polski, a tym samym jej wymazanie z mapy Europy, to dość wyraziste przejawy przedkładania osobistych interesów (tzw. prywata) nad dobro ojczyzny. A takich momentów znajdujemy w naszej historii znacznie więcej.

Dość rzadkie są przypadki zwycięstwa zdrowego rozsądku nad uporem i zacietrzewieniem, egoizmem i pragnieniem utrzymania lub zdobycia władzy, przypadki które zapobiegły możliwym do przewidzenia tragicznym skutkom. Takim najświeższym wyjątkiem okazał się „okrągły stół”.

To jedno z najważniejszych wydarzeń w najnowszej historii Polski, w wyniku którego rozpoczęły się zmiany ustrojowe, w tym częściowo wolne wybory do Sejmu, tzw. wybory czerwcowe w pamiętnym 1989 roku. Upłynęło już od tego momentu 23 lata, właśnie niedawno 5 kwietnia minęła rocznica zakończenia obrad „okrągłego stołu”, ale myślę, że pisanie o roli i znaczeniu tego wydarzenia nie jest konieczne, że jeszcze wielu z nas to wszystko pamięta, a młodzież dowiaduje się z przekazów ustnych lub lekcji najnowszej historii

Bardziej właściwą wydaje się smutna refleksja, że najwięksi animatorzy naszej obecnej sceny politycznej zdają się całkowicie o tym zapominać, bądź też dezawuować sukces jaki stał się udziałem nas wszystkich. To właśnie skutkiem „okrągłego stołu” możemy dziś się cieszyć, że żyjemy w wolnym, demokratycznym kraju i że odbyło się to bez przelewu krwi.

Wojna polityczna jaka rozgorzała na dobre w łonie sprawującej władzę „prawicy” stawia dziś ponownie pytanie, czy powtórka z przeszłości, czyli nowe obrady „okrągłego stołu”, nie mogłaby się stać ratunkiem i opamiętaniem, czy nie położyłaby kresu kompromitacji Polski na arenie międzynarodowej, utraty jej znaczenia w łonie Unii Europejskiej, a także kompromitacji systemu demokratycznego wewnątrz państwa w opinii publicznej. A przede wszystkim chodzi o zaprowadzenie ładu i porządku, uchronienie  gospodarki przed ewentualnością kryzysu finansowego i ekonomicznego. Na przykładzie wielu krajów w Europie widzimy wyraźnie jak duże jest niebezpieczeństwo regresu i jak ważne są przedsięwzięcia, które mogą temu zapobiec. Tylko że można je łatwiej i szybciej przeprowadzić w sytuacji zgody narodowej.

Uciekam jednak od tego oficjalnego, napuszonego wstępu, zdając sobie sprawę, że moje pisanie na ten temat, to zaiste „syzyfowy trud’. Mamy „trzecią władzę” w Polsce, czyli wszechwładne media i one powinny czynić wrzawę dla ratowania  kraju.

Sam zaś wstęp jest wprowadzeniem do mojej wierszowanej rymowanki, którą odgrzebałem przypadkowo i w ten sposób wydobyłem z zapomnienia. Rzecz w tym, że jest to wiersz żartobliwy, a to co napisałem powyżej wcale do takich nie należy. Ponadto wiersz jest stary, podobnie jak „okrągły stół” którego dotyczy. Doszedłem jednak do wniosku, że jest on nadal aktualny. A czy tak jest proszę się przekonać osobiście:

sny o potędze

 Walczył nasz Chrobry przed laty z Niemcami,

wędrował konno lasami, brodami,

na tej wędrówce sterał lata młode, 

kiedy zaś zmądrzał zawarł wreszcie zgodę.

Gdy cesarz przybył do grobu Wojciecha

uznał go królem, w tym nasza pociecha.

Dlaczego tyle poświęcał mozołu?

Nie było w Gnieźnie „okrągłego stołu”.

Powrócił Śmiały z kijowskiej wyprawy,

w ręku mu Szczerbiec błyszczał bez oprawy,

lecz zanim zasiadł do hucznej biesiady

znalazł dowody Stanisława zdrady.

W pierwszym porywie, niestety, mospanie

skazał biskupa na poćwiartowanie

W czym widzisz powód tej hańby kolego?

 W braku w Krakowie „stołu okrągłego”.

Toczył Kazimierz całymi latami

gwałtowne spory z braćmi Krzyżakami,

nie pomagały ni sądy papieskie,

zręczne intrygi, ni czyny rycerskie.

Stracił Kazimierz zdrowie i pozycję,

nie znał sposobu na tę opozycję,

A mogli zasiąść jak równi pospołu

do malborskiego „okrągłego stołu”.

Zaś nasz Jagiełło zamiast ruszać w pole

mógł pod Grunwaldem spotkać się przy stole.

A Staś nasz zacny, mecenas kultury

byłby uniknął historyków bury,

gdyby miast walczyć z Katarzyną – lwicą

zasiadł do stołu z dumną Targowicą.

Urządzał wprawdzie obiady czwartkowe.

Stoły w Łazienkach były kwadratowe.

czy tylko one potrafią żyć w zgodzie?

Dzielny Marszałek, wódz Pierwszej Brygady

byłby uniknął z endekami zwady,

gdyby na zamku stukając się w czoło

stół modrzewiowy ustawiono. W koło

siedli by przy nim, niczym od parady

Dmowski i Witos, no i Wielki Dziadek,

żeby zaś zawrzeć szybciej kompromisy

stół by pokryły puchary i misy.

Po to by skruszyć wielkich panów ego

mistrz Paderewski grałby chodzonego.

Naród  przejąłby od góry do dołu

piękną tradycję „okrągłego stołu”.

Cóż kiedy na nas jakieś fatum ciąży,

nigdy nie można w zgodzie Polską rządzić !

Daremne trudy, próżne żale,

lepiej późno, niż wcale !