Tłusty czwartek

„Powiedział Bartek, że dziś tłusty czwartek, a Bartkowa uwierzyła, tłustych pączków nasmażyła”. Tak mówi stare przysłowie. Ale która Bartkowa dziś bawi się w smażenie pączków, skoro jest ich „na pęczki” w każdym sklepie spożywczym, nie mówiąc o marketach. Nasi cukiernicy dobrze wiedzą, że to jest ich jedyny dzień „żniwny”, a następny taki będzie dopiero za rok. Skąd się wzięła ta tradycja czwartkowa? Trudno powiedzieć.  Wiadomo tylko. że jest to ostatni czwartek przed Wielkim Postem, znany jako zapusty. Już w przyszłym tygodniu od środy popielcowej zaczyna się czas, w którym zastosowanie diety odchudzającej może przynieść także zasługi duchowe, bo w myśl przykazań Kościoła powinniśmy w tym czasie pościć aż do Świąt Wielkiej Nocy.

Jakoż w dawnej Polsce nie żałowano sobie w tym dniu tłustych potraw, a stoły uginały się od pączków nadziewanych słoniną, boczkiem, mięsem, które zapijano staropolską okowitą. Dziś mamy modę na słodkie pączki, najlepiej lukrowane zewnątrz i nadziewane powidłami. W niektórych domach pojawiają się też łatwiejsze w przyrządzeniu faworki, zwane chrustem.
Bogiem, a prawdą, to nie wiemy na ogół, jakim znakomitym przysmakiem są dobre pączki. W swoim życiu takie właśnie pączki jadłem tylko raz. Było to w domu znajomego cukiernika, który w czasie okupacji jako młody chłopiec przeszedł dobrą szkołę w wiedeńskiej cukierni. Na użytek domowy przyrządził więc pączki według najlepszej wiedeńskiej receptury. Przypominam sobie, że jak mówił, były one smażone w maśle z nadzieniem  dzikiej róży. To były pączusie tak pulchne, że można było całego wziąć do ust i tam rozpływał się jak ambrozja. Takich pączków jadło się kilka na raz i wcale nie przynosiły poczucia sytości. Trudno mi opisać ich boski smak, zapamiętałem tylko niezwykle wrażenie jakie na mnie wywarły.

Nasze standardowe pączki sporządzane masowo, w wielkich ilościach, by zapełnić tłustoczwartkowe półki, przypominają pączki wiedeńskie tylko z wyglądu. Ale ponieważ nie znamy smaku prawdziwych pączków, a w ogóle pączki spożywamy  rzadko, niektórzy tylko raz w roku, w tłusty czwartek, to wtedy wydają się nam specjałem

A ponadto trzeba przecież spełnić wymogi staropolskiej tradycji, a nasza gościnność powoduje, że w tym dniu gdzie się nie odwrócisz, wszędzie częstują cię pączkami. Trudno odmówić. Na szczęście jutro jest postny piątek  -  i wszystko się wyrówna.

A więc do dzieła Rodacy, do dzieła!