O moim mieście lirycznie i patetycznie

Na początku mojej niedawno wydanej książki „Głuszyca – miasto włókniarzy” napisałem:

“Do tych osób, które jak ja czują więź emocjonalną i duchową ze swoim miejscem zamieszkania, adresuję zaczerpnięte z historycznych opracowań i kronik niemieckich, interesujące jak sądzę wyimki z historii naszego miasta – Głuszycy i naszego regionu wałbrzyskiego, żywiąc tę nadzieję, że nie będzie to lektura zbyt nużąca i że pozwoli ona poczuć się pewniej i bliżej przeszłości, z której płynie wiele cennych doświadczeń…

Można zamieszkać gdzieś dziwnym zrządzeniem losu, osiedlić się czasowo lub na stałe, powodując się przeróżnym splotem wydarzeń i okoliczności. Dla wielu mieszkańców Głuszycy miasto to stało się dziełem przypadku jako rezultat osadnictwa powojennego bądź też miejsce nęcącej pracy i zarobku w okresie powojennej odbudowy i zagospodarowywania Ziem Zachodnich.

W miarę upływu lat przybysze z różnych stron wrośli w ten grunt i zakorzenili się na dobre, z „ptoków” zmienili się w „krzoki”, w tej urokliwej kotlinie górskiej znaleźli swój „kraj lat dziecinnych, słodki i piękny jak pierwsze kochanie”. Tu jest ich dom, tu jest ich „macierz”, stąd mogą jedynie odlecieć jak bociany odlatują do ciepłych krajów, ale wspomnień z lat dzieciństwa i młodości nie zatrze żaden błysk wielkiego świata, będą tu powracać, jeśli nie ciałem to duchem.

Można zamieszkać z przypadku w mieście u źródeł Bystrzycy, ale nie można tkwiąc tu przez “ileś tam” lat nie odczuwać potrzeby zbliżenia intelektualnego do przeszłości tych ziem, do bliższego poznania ich historii, jeśli już nie tej zbyt odległej z czasów dawnych, to przynajmniej tej najnowszej.”

Początek książki o moim mieście jest liryczny. Ono na to zasługuje ze wszech miar. Jego historia i współczesność mają w sobie wymiar heroiczny. Ile to razy, po kolejnych katastrofach, jak Feniks z popiołów budziło się do życia. Dziś też dźwiga się z agonii po upadku fabryk włókienniczych, które stanowiły podstawę bytu mieszkańców. Oto co napisał w jednym z nostalgicznych wierszy nasz rodzimy poeta: 

„Miasteczko moje kochane

wśród gór domami rozsiane

jak wstęga

ciszą napełniasz dolinę

a cisza jak rzeka płynie

do serca sięga

piękne o każdej porze

czy ciepło czy zimno na dworze

czy wiatr

takie wspominam cię zawsze

gdy na fotografię patrzę

sprzed lat

miasteczko moje rodzinne

ty sny spokojne dziecinne

pierwsze wzruszenie

ty miłość i pierwszy wiersz

o którym ty tylko wiesz

… moje natchnienie”

Wiersz jest o Głuszycy, rodzinnym miasteczku Marka Juszczaka emerytowanego już obecnie sztygara kopalni „Szczygłowice” w Knurowie na Górnym Śląsku. Czy można tęsknić za Głuszycą? Czy to normalne, by pisać o niej pełne miłości i tęsknoty wiersze?

Okazuje się, że można i nie jest to przypadek odosobniony. Pisałem już o tym kilkakrotnie, że obok Marka Juszczaka mała Głuszyca może się szczycić tym, iż wspomina ją z nostalgią krajowej sławy pisarz i poeta, Natan Tenenbaum, autor wiersza „Modlitwa o wschodzie słońca”, który stał się hymnem ruchu „Solidarność”. 

Możemy też zachwycić się wzruszającymi strofami naszej rodaczki  Romany Więczaszek, polonistki z Brzegu nad Odrą, autorki kilku tomików wierszy i redaktorki artykułów w lokalnej prasie promujących jej miejsce urodzenia – Głuszycę.

Mam przed sobą przysłany mi pocztą wydany w twardej oprawie z pięknymi grafikami nowy tomik wierszy Romany -  „Krople ze źródła”.  To prawdziwe cacko artystyczne. Czuję dumę i satysfakcję, że moja Głuszyca stała się znów ideą przewodnią utworu literackiego. Nie wszystkie miasta mają taki komfort. Oprócz Romany i Marka mamy poetę Natana Tenenbauma, mamy powieściopisarkę Jolantę Kaletę. O walorach krajobrazowych i interesującej historii Głuszycy udało mi się też napisać parę książek. Nie mówię nic więcej, bo nie potrafię wyrazić słowami mojego wzruszenia.

 „Krople ze źródeł” trzeba wziąć do ręki i w ciszy wieczoru przenieść się w majestatyczny świat fantasmagorii.

A oto dwa z  jej lirycznych wierszy:

 Na pasterkę

Cisza nocy wigilijnej

brzmi w mych myślach głośno

Wspominam mróz

co cicho skradał się do serca

i zawracał

Bardzo bał się śmierci

Słyszę do dziś

skrzyp... skrzyp...

pod butami taty

Czuję rękę

w rękawiczce o jednym palcu

wsuniętą w ciepłą dłoń mamy

Na pasterkę szło z nami

milion gwiazd

które nie gasły do rana

Czasem sen w kościele

czyhał na ławce

i prosił Jezusa małego

o jedną małą gwiazdkę

na całe życie

O Czarodziejce Mamie

Wyprosiłaś mi życie u Maryi

dziękowałaś na Jasnej Górze

za cud stworzenia

Miałaś wtedy w sobie

groszek pachnący

Na pierwszym zdjęciu

JA

w matczynych ramionach

Tyś miłością piękna

Wróżka Ci dała wszystkie wiosny

i los Kopciuszka

Nasz bal trwa

choć z sukni cekiny odpadły

Jak się wszystko dobrze ułoży to już wkrótce, na wiosnę spotkamy się z Romaną w naszym Centrum Kultury. I wtedy będziemy mogli nie tylko posłuchać jej wierszy, ale dowiedzieć się coś więcej o jej wspomnieniach z kraju lat dziecięcych, a także nabyć pachnące jeszcze farbą drukarską Jej „Krople ze źródła”. Wcześniej pojawią się one w naszej księgarni. Zachęcam gorąco do sprawienia sobie takiego prezentu. Będzie eliksirem na skołotane codziennymi troskami serce w  domowym zaciszu. 

Niech mi ktoś powie, że Głuszyca, to głucha wiocha, zasłonięta górami i lasami. Może dla niektórych mieszkańców lub podróżnych tak, ale nie dla wszystkich. Coraz częściej dowiadujemy się o tym, że dla wielu emigrantów jest powodem autentycznej nostalgii, a dla jej mieszkańców miejscem radosnej egzystencji w bliskości z pięknem przyrody i krajobrazów. No i właśnie to, co wydaje mi się szczególnie budujące – mamy naszych własnych piewców, napisali oni o swoim gnieździe rodzinnym piękne wiersze. Warto byłoby pomyśleć o tym, by zebrać je razem w jednym tomiku i wydrukować na pamiątkę i ku pokrzepieniu serc. To ważne przedsięwzięcie zwłaszcza dla patriotycznego wychowania młodzieży.

Fot. Zbigniew Dawidowicz