Ludwikowice Kłodzkie - przedsionek Nowej Rudy

po tym wiadukcie możemy przejechać szynobusem kolejowym

Mieli bujną wyobraźnię ci, co zaraz po wojnie nazwali były niemiecki Ludwigsdorf – Ludwikowicami Kłodzkimi. Bliżej im do Wałbrzycha, a najbliżej do Nowej Rudy, której mogłyby z powodzeniem być dzielnicą. Ale Kłodzkie, to brzmi dumnie i zachęcająco dla turystów, od których jednak mimo tej nazwy nigdy w Ludwikowicach się nie przelewało. Jeśli już, to właśnie z powodu tajemniczych śladów poniemieckiej inwestycji militarnej w Górach Sowich, znanej pod kryptonimem „Riese”, czyli „Olbrzym”, której ważną częścią były podziemne sztolnie Gontowej i Włodyki.

Ludwikowice nie stały się miastem przed wojną, ani po wojnie, choć w internetowej Wikipedii występują i jako duża wieś, i jako miasto. Istotnie są dużą, uprzemysłowioną wsią w gminie Nowa Ruda i obecnie wraz z nią w powiecie kłodzkim. Przynależą do Ludwikowic sąsiadujące z nią przysiółki – Borek, Dałków, Drzagi, Grzymków, Miłków i Sowina.

Wieś Ludwikowice ciągnie się na długości ponad 3 kilometrów wzdłuż rzeki Włodzicy, w głębokiej dolinie pomiędzy Wzgórzami Włodzickimi od południowego-zachodu i Wzgórzami Wyrębińskimi od północnego-wschodu. Od południowego-wschodu łączy się bezpośrednio z Drogosławiem, dzielnicą Nowej Rudy. Prowadzi tędy ruchliwa szosa nr 38 z Wałbrzycha do Nowej Rudy i Kłodzka. Jest to wieś rolniczo-przemysłowa, choć zarówno jedno jak i drugie mocno podupadło po przemianach lat 90-tych. Z pracy na roli utrzymuje się ok. 8% ludności, a najważniejszy we wsi przemysł włókienniczy zbankrutował, podobnie jak w Nowej Rudzie (zakłady jedwabnicze „Nowar”). Ratunek dla wsi stanowi coraz lepiej rozwijające się prywatne rzemiosło, handel i usługi. Wieś posiada dobrze rozwiniętą sieć handlowo-usługową, co pretenduje ją do miana miasteczka. Jest w niej poczta, dwie szkoły, przedszkole, ośrodek zdrowia, apteka, biblioteka, ośrodek kultury, restauracja. Jest siedzibą domu zakonnego Sióstr Franciszkanek Szpitalnych. Jest też stacja kolejowa na linii z Wałbrzycha do Kłodzka, jednej z najatrakcyjniejszych w Polsce linii kolejowych. Właśnie przez Ludwikowice ciągnie się fantastyczny widokowo fragment linii kolejowej, którą kursuje teraz atrakcyjny szynobus. Dla wielu podróżnych możliwość dotarcia do celu, a dla turystów wyjątkowa gratka, bo pociąg przejeżdża wysokimi wiaduktami ponad dachami budynków, odsłaniając całe piękno tego odcinka Sudetów i Gór Sowich.

Ludwikowice są starą wsią, chociaż jej początki nie są znane. Wiadomo, że wieś powstała najpóźniej w pierwszej połowie XIV wieku, stanowiąc wówczas własność von Wustehubów, właścicieli Nowej Rudy i całej okolicy. Później wieś przechodziła z rąk do rąk kolejnych właścicieli, padając łupem najeźdzców w czasie toczących się wojen religijnych (husyckich i wojny 30-letniej). Żywszy rozwój nastąpił dopiero w XVIII wieku, gdy część wsi stała się własnością barona von Larischa, a druga część barona von Stillfrieda, a kołem zamachowym rozwoju było tkactwo chałupnicze, a także otwierane w okolicy Nowej Rudy kopalnie węgla kamiennego. W I połowie XIX wieku wieś uległa dalszym podziałom własnościowym, aby trafić wreszcie w ręce barona von Seher – Thossa, właściciela pałacu w Jedlince, założyciela tamtejszego zdroju, nazwanego później od imienia jego żony – Bad Charllotenbrunn. W Miłkowie obok Ludwikowic powstała wówczas kopalnia „Wenceslaus”, która wchłonęła mniejsze kopalnie i pola wydobywcze w okolicy, stając się ważnym miejscem pracy. W samej wsi w miejsce warsztatów chałupniczych powstały niewielkie tkalnie mechaniczne. Przy kopalni zbudowano dużą elektrownię, a wieś rozwijała się także skutkiem przeprowadzenia w 1880 roku linii kolejowej łączącej Nową Rudę z Wałbrzychem.

W okresie międzywojennym obok kopalni „Wenceslaus” pojawiły się inne zakłady przemysłowe, ale wspomniana już powyżej  tragiczna  katastrofa górnicza z 1930 roku, w której zginęło aż 151 osób, pociągnęła za sobą głęboki kryzys. Wprawdzie kopalnię reaktywowano w 1933 roku i funkcjonowała jeszcze aż do wojny w 1939 roku, ale już ze znacznie mniejszym zatrudnieniem i wydobyciem.

W latach II wojny światowej w Ludwikowicach Śląskich założono w 1943 roku przy ul. Wiejskiej duży obóz pracy dla ponad 600 polskich Żydów. Zatrudniono ich w urządzonej na terenie nieczynnej kopalni fabryce amunicji, a następnie przy drążeniu podziemnych sztolni pod Włodyka i Gontową.. W rok później powstał drugi obóz filialny Gross-Rosen, a liczba więźniów eksploatowanych w  inwestycji wojennej w Miłkowie wynosiła 1500 osób. Teren tej inwestycji był ściśle tajny i wydaje się, że takim pozostał do dziś, bowiem zakres i przeznaczenie zbudowanych obiektów i sztolni nie zostały nigdy gruntownie przebadane. Nic dziwnego, że krążą w mediach niesprawdzone opowieści o ukrytych w nich skarbach. Pozostałe ślady w postaci dróg w lasach, bunkrów, wartowni, wlotów do sztolni i innych niezidentyfikowanych obiektów, budzą zrozumiałe zainteresowanie turystów i poszukiwaczy skarbów, co czyni z Ludwikowic Kłodzkich nazwaną przeze mnie  „terra incognita”  -  ziemię tajemną, niezbadaną.

Warto wybrać się do Ludwikowic Kłodzkich i spenetrować w obszarze Miłkowa zbocza Włodyki, a nieco dalej częściowo już odkryte podziemne sztolnie w Sokolcu pod Gontową. To co uda się odszukać i zobaczyć przekroczy najśmielsze oczekiwania, może faktycznie wywołać zdumienie. Dla mnie osobiście podyktowane dodatkowo tym, że przez całe dziesięciolecia powojenne nie poczyniono nic, aby je gruntownie zabezpieczyć,  zbadać  i zagospodarować jako niebywałą atrakcje turystyczną.