Myślenie ma przyszłość

A jednak jeszcze żyjemy, świat się nie zawalił, warto więc zająć się sprawami ziemskimi.

Już wkrótce przed nami jesienny miesiąc – październik. Kto mógł wymyślić taką ponurą nazwę dla miesiąca, który bardzo często okazuje się być jednym z najpiękniejszych miesięcy w roku?  Próbuję odgadnąć  źródłosłów słowa październik. Zaglądam  do słownika,  paździerz  –  zdrętwiałe części suchych łodyg lnu lub konopi odpadające z włókien przy międleniu. I to niestety stanowi  o nazwie miesiąca?

Październik bywa miesiącem kapryśnym, od czasu do czasu czaruje pięknem słonecznej pogody, co daje się odczuć zwłaszcza w otoczeniu lasów i gór, a zdarza się, że zasmuca ponurym, mglistym niebem, zasnutym czarnymi chmurami.

Z październikiem u nas w kraju wiąże się nieodłącznie określenie „złotej polskiej jesieni”. Bywa, że przesuwa się ono w czasie sięgając połowy listopada. To jest czas, kiedy w obszarach górskich doświadczamy tego, co moglibyśmy sobie  wyobrazić jako niebiańskie rozkosze raju. Świat wokół nas staje się przecudowną mozaiką kolorów. W blasku słońca lub wieczornych zórz staje się on niepojęty, olśniewający. 

Na temat tego. co dzieje się wokół nas jesienią mamy wiele egzystencjonalnych lub filozoficznych  dywagacji. I właśnie dlatego myśl o Bogu, stwórcy tego wszystkiego co nas otacza  jest absolutnie w tym czasie na miejscu. Ktoś przecież stworzył te niepojęte dziwy przyrody. Próby wytłumaczenia, że stało się to w drodze ewolucji są tak samo abstrakcyjne jak zapisy Pisma Świętego mówiące o tym, że Wielki Bóg jest twórcą świata, że zrobił to w ciągu sześciu dni, a siódmy przeznaczył na odpoczynek.

Powinniśmy traktować poważnie wytwory żydowskich mędrców, rzekomo natchnionych przez Boga, którzy spisali dzieje narodu żydowskiego w Starym Testamencie, a  przy okazji postarali się  wytłumaczyć, skąd się wziął świat  i człowiek na ziemi, komu  i czemu ma służyć. Czyta się to wszystkim jak bajki z tysiąca i jednej nocy, napotykając liczne wątpliwości. Trudno przecież pogodzić z logiką opowieść o grzechu Adama i Ewy, którzy pokusili się mimo zakazu Stwórcy zerwać jabłko z drzewa  mądrości.  Skutkiem tego zostali oni ukarani zesłaniem z niebiańskiego raju  na ziemię. Stali się pierwszymi ludźmi na tym padole płaczu, a na ich potomstwie, czyli całej ludzkości  aż do dziś ciąży grzech pierworodny, za który musimy pokutować. Nawet będąc człowiekiem dobrej wiary nie jesteśmy w stanie tego pojąć.

Wciąż nurtuje nas zasadnicze pytanie  -  po co człowiek żyje na ziemi, skoro to wszystko co doświadczymy i osiągniemy kończy się tak samo, nieodwracalnie  - śmiercią . Czy żyjemy tylko po to, by oddawać cześć Bogu, a jeśli będziemy żyli zgodnie z jego przykazaniami, to możemy sobie zasłużyć na powrót do raju? A gdzie jest ten raj, wiadomo że w niebie, chyba więc gdzieś tam w kosmosie. A kim to jest ten Bóg i po co mu to było, ten świat i wszystkie niegodziwości życia ludzkiego ? 

  

Rodzi się tych pytań tysiące i trudno znaleźć na nie logiczne odpowiedzi.  Dla wielu z nas wiara w Boga jest ratunkiem, ona pozwala ominąć wszystkie wieloznaczności Pisma Świętego, bo przecież wiara nie potrzebuje żadnych logicznych uzasadnień. Po prostu, to czego nie potrafimy zrozumieć przyjmujemy na wiarę.

Przypominam sobie anegdotę z książki młodopolskiego pisarza Tadeusza  Boya Żeleńskiego „Obiad literacki. Proust”:  spotkali się nad jeziorem dwaj wędkarze, wierzący i ateista. Ten pierwszy zarzucił wędkę i po chwili wyciągnął ją, ale zamiast ryby na haczyku wisiała kartka z napisem: Nie istnieję. Bóg. A na to ateista mówi: A widzisz ! Zapamiętał się ateista w przeświadczeniu, że znalazł argument namacalny dla swoich przekonań. Ale przecież kartkę podpisał Bóg.  Kiedy niedowiarstwo staje się wiarą, głupsze jest od religii.

W dalszej części dyskusji  przy literackim, stole z udziałem kilku wybitnych paryskich pisarzy i myślicieli, jeden z braci Goncourt oświadcza: Największa siła religii chrześcijańskiej tkwi w tym, że ona jest religią smutków, nieszczęść, zgryzot, chorób, wszystkiego, co utrapia duszę, serce, ciało… Zwraca się do tych, co cierpią. Przyrzeka pociechę tym , co jej potrzebują, nadzieję tym, co są zrozpaczeni. Religie starożytne to były religie radości człowieka, uczty życia. To jest różnica taka, jak między wieńcem z róż, a chustką do nosa.  Dlaczego więc najbardziej religijne są kobiety. A dlatego, że religia jest u kobiety częścią płci.

Religia dowartościowuje kobiety, jest dla nich miejscem spełniania się ukrytych, mistycznych ciągot.

 Nie znam nic piękniejszego, mówi Saint Victor, niż wielkie święto w Katedrze Św. Piotra w Rzymie : kardynałowie czytający swe brewiarze, rozwaleni w fotelach. Tak, religia katolicka to w gruncie rzeczy bajeczna mitologia. Spektakl teatralny najwyższej wody. Aktorzy – doświadczeni mistrzowie sceny. W świetle jupiterów stanowią doskonałe uosobienie mądrości i pokory. A do tego poprzebierani ministranci, kadzidła, muzyka organowa, śpiew  i modlitwy. Nikt nie roztrząsa kim są w rzeczy samej kardynałowie. Dla nich dogmaty wiary, to jak reguły w wiście, trzeba im się poddać, ale nie przywiązują do nich wagi. Dogmaty są dla wiernych, a rolą kardynałów jest umieć przekonać wiernych do ich przestrzegania.

Zapędziłem się trochę w tym październikowym rozmyślaniu. Ktoś może się zadziwić dlaczego akurat teraz. Za miesiąc będzie lepsza okazja - 1 listopada. Prawie wszyscy będziemy obchodzić uroczyście radosny Dzień Wszystkich Świętych -  na cmentarzu. Niestety, taką mamy tradycję. Trudno pojąć dlaczego na cmentarzu już pierwszego listopada, a nie drugiego w Dzień Zmarłych, ale nie jest to najważniejsze. Idziemy tam z zupełnie innych powodów. I przy tej okazji skupiamy się mimo woli nad sensem (lub bezsensem) życia ludzkiego.

Nasuwające się skojarzenie nazwy października od paździerzy, czyli jak wspomniałem na wstępie od „zdrętwiałych części suchych łodyg, odpadających przy międleniu” ma w sobie znaczenie symboliczne. Przypomina, że wszystko co może nam się wydawać najważniejsze i najwartościowsze ulegnie z czasem zmiędleniu. Nie przywiązujmy więc uwagi tylko do rzeczy materialnych, zapominając o duchowych. Uwierzmy, że śmierć nie jest końcem wszystkiego. Jak dobrze jest pomyśleć, że dusza jest nieśmiertelna i gdzieś tam daleko spotkamy się wszyscy w kosmosie.

I tym optymistycznym akcentem zakończę tę przed październikową dywagację, jak się okazało dającą dużo do myślenia. Warto od czasu do czasu pomyśleć, bo przecież myślenie ma kolosalną przyszłość !

Fot. Zbigniew Dawidowicz