O dobrym zachodnim wietrze dla Wałbrzycha

Trzy lata temu mogliśmy przeczytać w  „Polityce” dziennikarską relację z podróży do Wałbrzycha, Filipa Springera pt.  „Wiatr od ruin”. Wałbrzych, to jedno z 31 byłych miast wojewódzkich w Polsce, które po reformie administracyjnej utraciły swój zaszczytny status i musiały się pogodzić z powrotem do rangi powiatu grodzkiego. Filip Springer w ramach projektu „Miasto Archipelag – Polska mniejszych miast” zamieścił na łamach poczytnego tygodnika zapowiadany już wcześniej reportaż.

Nic dziwnego, że jego artykuł wzbudził  moje nadzwyczajne zainteresowanie. Mam w swoim dorobku, myślę że interesującą książkę o Wałbrzychu i całej ziemi wałbrzyskiej – „Wałbrzyskie powaby”, ale zdaję sobie sprawę z tego, że jest to książka pisana przez tubylca uczuciowo związanego z tym miastem i w tej sytuacji skazanego na subiektywizm. Byłem ogromnie ciekaw, jakie wrażenie wyniósł z Wałbrzycha dziennikarz z zewnątrz i co o nim napisał do wiadomości publicznej w całym kraju.

Mogę z pełnym przekonaniem powiedzieć, że się nie zawiodłem. Wprawdzie mój niepokój wzbudził dość zaskakujący tytuł „Wiatr od ruin” i  mroczna ilustracja dróżki wiodącej z nieczynnego kamieniołomu na Podgórzu do centrum, zamieszczona na samym wstępie reportażu, bo pomyślałem wtedy, że będzie znów chodziło o to, by postraszyć Polaków ponurym Wałbrzychem, ale jak się później okazało Filip Springer dostrzegł jednak i docenił atuty krajobrazowe i architektoniczno-zabytkowe miasta, które wkroczyło na drogę rozwoju, a co najważniejsze - odnalazł  ważnych i wartościowych młodych ludzi, poświęcił im uwagę i uznał za dobry prognostyk dla jego przyszłości. Pisze więc Filip Springer z podziwem o brodatym blondynie, Nullo, czyli Patrycjuszu Kochanowskim, rapującym z powodzeniem w „Trzecim Wymiarze” na wałbrzyskiej scenie hiphopowej, pisze też o Mateuszu Mykytyszynie, odkrywającym Wałbrzych dla siebie i dla innych z gorącym sercem i oddaniem, czego przykładem jest rosnąca rola prowadzonej przez niego przy zamku Książ Fundacji Księżnej Daisy, a na koniec  o Magdalenie Woch, która zrezygnowała z Warszawy, by wrócić do rodzinnego miasta i tutaj oddać się bez reszty pracy edukacyjno- kulturalnej w nowo otwartej Starej Kopalni.

Wałbrzych jest dla Filipa Springera nadzieją na lepszą przyszłość, tak więc z przekonaniem cytuje na koniec reportażu słowa Magdaleny Woch:

„To może być naprawdę genialne do życia samodzielne miasto, trzeba tylko trochę dłużej poczekać niż gdzie indziej”, a Mateusz dodaje; „Znów mi się chce myśleć o tym mieście w czasie przyszłym”.

W reportażu Filipa Springera mamy oczywiście znacznie więcej ciekawych i pozytywnych spostrzeżeń i refleksji. Dowodzą one, że  to nie „wiatr od ruin” jest dla tego miasta w tej chwili symptomatyczny, ale raczej „wiatr od Wałbrzyskiej Strefy Ekonomicznej”, bo ona jest  miastotwórcza i od niej w dużej mierze zależy przyszłość ziemi wałbrzyskiej. A w ogóle wiatry od zachodu są w naszej strefie klimatycznej przeważające.

Mateusz Mykytyszyn ułatwia nam bliższe poznanie przeszłości Wałbrzycha, a zwłaszcza zamku Książ, dzięki niemu wiemy już znacznie więcej kim była księżna Daisy i jak ważną rolę odegrał w historii tej ziemi ród Hochbergów. Prezes Fundacji księżnej Daisy może więc bez zastrzeżeń przenieść się w przyszłość. Ale dobrze jest też pamiętać o przeszłości.

Niezależnie od politycznych opcji i zapatrywań nie powinniśmy pomijać zasług dla miasta cieszących się powszechnym uznaniem działaczy społecznych, ludzi kultury i sztuki. 

Mam w swej biblioteczce kilka Roczników Województwa Wałbrzyskiego z lat 1987 do 1998 roku. Można w nich znaleźć interesujące prace naukowe, opracowania, referaty w różnych dziedzinach życia, gospodarki i kultury. To są teksty na wysokim poziomie intelektualnym, świadczą o dużej wiedzy i talencie autorów. Potwierdzają one aspiracje wojewódzkie miasta nad Pełcznicą, bo obok potencjału przemysłowego miało ono liczące się osiągnięcia w dziedzinie kultury. Wałbrzych może się poszczycić bogatą plejadą sławnych ludzi oddanych bez reszty swemu miastu. To wstyd, żeby o nich nie pamiętać. Dla przykładu wspomnę tylko nazwisko -  Eufrozyna Sagana. Kto z młodych ludzi dziś pamięta zasługi długoletniego dyrektora Muzeum Okręgowego w Wałbrzychu, twórcy muzealnej kolekcji mikroflory karbońskiej, niezwykle pracowitego i sympatycznego człowieka. Wiele dobrego mógłby o nim powiedzieć późniejszy dyrektor Muzeum, Stanisław Zydlik, albo z zamiłowania mineralog, Kazimierz Kozakiewicz. Właśnie on jest jednym z pomysłodawców zgromadzenia wszystkich zbiorów skalnych Wałbrzycha w części muzealnej Starej Kopalni i nazwania jej imieniem Eufrozyna Sagana.

Myślę, że wiele podobnych, dobrych inicjatyw i pomysłów krąży po mieście. Warto poszukać odpowiedzi na pytanie, co zrobić by odsłonić karty z najbliższej przeszłości i przywrócić pamięć o osobach zasłużonych dla miasta.  Niewątpliwie potrzebna jest akceptacja władz miejskich, ale też taka  forma organizacyjna, która pozwoli zebrać żyjących jeszcze, pamiętających tamte czasy ludzi nauki i kultury, odsuniętych często na boczny tor, by opracować wspólnie realny plan działania i jak najszybciej przystąpić do jego realizacji.

 Czekamy na ożywczy dla nich wiatr z zachodu.