Potrzeba zadumy

Na kanwie jeszcze świeżych przeżyć związanych z niedawnym aktem desperacji Piotra S., którego wielu Polaków pożegnało w poniedziałkowy wieczór ze łzami w oczach, warto zadać sobie pytanie, dlaczego? Dlaczego ten człowiek targnął się na własne życie i czy warto było z powodów politycznych ponieść aż taką ofiarę?

Nie ma w całym bożym roku tak stosownej chwili, by choć przez moment podumać o nicości życia ludzkiego, jak właśnie 1 listopada. Obojętnie czy to się stanie nad grobami bliskich osób, czy w świątyni,  czy w domowym zaciszu. Nasz staropolski zwyczaj  gromadzenia się w tym dniu na cmentarzu, zdobienia mogił wieńcami i kwiatami, palenia zniczy, a także cichej modlitwy, to uświęcony tradycją sposób oddawania czci  zmarłym. Jest to najlepszy moment do głębszych rozważań nad tym wszystkim co się dzieje w naszym życiu codziennym, społecznym i politycznym i co my możemy zrobić, by przeciwstawić się złu, które nas otacza.

Nie mam zamiaru dokonywać tutaj jakichkolwiek osobistych analiz i ocen. To nie jest tak proste i jednoznaczne jak czytamy w książkach lub gazetach lub słyszymy na ambonie. Myślę, że wszelkie konstatacje na ten temat są bardzo osobiste i  intymne. Powinny być  dobrze przemyślane, zanim podzielimy się nimi z innymi.

Ale listopadowe święto wyzwala u wielu pisarzy lub poetów potrzebę szerszego otwarcia się na zewnątrz, odsłonięcia zakamarków swej duszy. Warto więc przy tej okazji wzbogacić swoje myśli i odczucia doświadczeniami innych.

Moim Czytelnikom proponuje na dziś głęboko refleksyjny i liryczny wiersz naszego głuszyckiego barda, Natana Tenenbauma, z tomiku jego wierszy p.t. „Chochoły i róża” z 1992 roku. Wiersz nosi tytuł „Listopad”, ale najpierw dla mniej zorientowanych parę słów o autorze. A dlaczego właśnie ten wiersz, to się wkrótce okaże.

Przypominam tylko, że  Natan Tenenbaum, to bliski nam poeta. Dzieciństwo i młodość spędził w Głuszycy. Stąd pognał w szeroki świat stając się w latach siedemdziesiątych znanym w światku warszawskiej bohemy poetą i opozycjonistą. Zyskał sobie duży rozgłos jako autor dwóch znanych i cenionych tomików wierszy: „Chochoły” i „Imię Twoje Rzeczy Pospolitość”. Był działaczem antykomunistycznym, co spowodowało, że musiał opuścić kraj i szukać miejsca za granicą. Znalazł je w Sztokholmie w Szwecji, gdzie prowadził przez lata polonijną kawiarnię i zmarł w wieku 75 lat, w 2016 roku .

Był w Głuszycy znakomitym gościem CK MBP w roku 2002. Przez ostatnie lata swego życia złożony ciężką chorobą  leczył się w sztokholmskim szpitalu. O Natanie i jego twórczości pisałem więcej w moich książkach „Głuszyckie kontemplacje”, a także w blogu „tu jest mój dom”: A oto jego wzruszający wiersz:

„Listopad”

Suita jesienna na temacie z Ernesta Brylla

Żonie, w dalekiej podróży

Jest czasem w listopadzie, miła, taka chwila

Kiedy się dzień jesienny łamie i przesila

Kiedy słońce wybucha nagłym, krótkim spazmem

Nim zapadnie w kulisy stalowo-żelazne

I tylko na obrzeżu ciemnej, chmurnej ściany

Goreje żar nieziemski, dziwny, poszarpany

Zda się – w swojski krajobraz zmienia obcy teren

Jak pod ręką owego Tylmana z Gameren

Który, choć z ziemi obcej, obcej uczeń szkoły

Stawiał  Polsce pałace, zamki i kościoły

I dzisiaj, gdy chcę uciec od kłótni i sporów

myśląc o kraju – widzę Łańcut i Nieborów

...Stare dęby jesiennym pożarem się złocą

Znów kolejną dekadę kurant mi wydzwania

Wracają do mnie ciągle te same pytania

Powracają pytania ze zdwojoną mocą

Pytam siebie – bo kogóż – gdy dzień gaśnie w blaskach -

Czemu smutny Pan Jezus na świętych obrazkach?

Polskość – czy to choroba, przekleństwo, czy łaska?

Dlaczegoż się nie lubią dawni przyjaciele

Czy wolności za mało ludziom , czy za wiele?

Kto nam znów myśli mąci i słowa koślawi?

Czemu krzyżyk na piersi, a w piersi nienawiść ?

Czy kadzidło człowieka do Boga przybliża?

Czy starczy w Polsce Żydów, by rozpiąć na krzyżach?

Jak mam nazwać tę otchłań – niżej dna rozpaczy?

Czy w godzinie ostatniej, człek Bogu przebaczy?

Kiedy przyjdzie ta chwila? … I co będzie później?

Dlaczego – zamiast wierzyć wątpię ? Czemu bluźnię?

...Jest, miła, w listopadzie czasem taka chwila

Gdy wiatr liście jesienne rozrzuca w badylach

Wiatr zamorski, zaduszny wiatr z Polski mnie dopadł

Gdy za oknem november, a w sercu listopad.

No właśnie. Wokół nas na co dzień wciąż toczy się walka – o władzę, o sławę, o pieniądze. Gdzie się nie obejrzeć wszędzie ocean nienawiści, zazdrości, pazerności. Nie umiemy się cieszyć tym co mamy. Nie możemy pogodzić się z tym, że inni maja lepiej. Szukamy wrogów, by mieć na kim wieszać kołki i manifestować swoje fobie. Zapominamy zupełnie o tym, że życie jest krótkie, że często gwałtownie przerwane, że wszystkich nas czeka ten sam los. Dopiero tam nad grobami staje się to szczególnie wyraźne. Czyż nie jest ważna, niezmiernie potrzebna ta chwila zadumy?

-" Es nihil orta sunt omnia et in nihilum omnia revolvuntur"  - "Z nicości wszystko powstało i w nicoś się obróci" .

Ratujmy zanim to nastąpi resztki naszego człowieczeństwa !