Prześwietny świat poezji

Na wstępie  - moje wierszowane motto:

O czymże dumać w sierpniowym staccato,

gdy nam ucieka jak kamfora lato?

Był upał, prysnął jak bańka mydlana,

słońce zasnute jak gwiazda zaranna

nic nie pomoże cieszenie się chwilą,

gdy błyśnie słońce, wołamy – trwaj chwilo,

lecz czas jak rzeka, jak rzeka płynie,

lato się topi w pochmurnej malignie…

Ratując resztki słonecznej finezji

Sięgam jak zwykle  -  po tomik poezji.

I oto już zupełnie machinalnie trafiam na wiersz „Poezja i prawda” poety międzywojennego, Mieczysława Jastruna:

Poezja, aby była sobą,

Musi dialog toczyć z prawdą.

A może jedną jest osobą,

Piękną i nieco starodawną?

Nie jest dla tych, co myśleć nie chcą

(Dla nich gotowe słońca dnieją),

I nie poddaje się pochlebcom,

I nie wybacza kaznodziejom.

Jakże mądra strofa, dobrze świadcząca o idealistycznym widzeniu celu twórczości poetyckiej. To bardzo ważne, by nie poddawać się pochlebcom. Natomiast kaznodziejom byłbym w stanie wybaczyć wszystko, bo oni są tworem nieziemskim, ich dewizą jest mówić tak mądrze i pięknie, by słuchacze nie zrozumieli nic z tego, czego normalnym umysłem nie da się zrozumieć.

O znaczeniu prawdy w poezji pisał pięknie w stylu epickiej gawędy Mickiewiczowskiej nasz wybitny poeta współczesny, laureat nagrody Nobla, Czesław Miłosz w poemacie p.t. „Toast”:

W służbie polskiej poezji żyć postanowiłem

Choćby przyszło mi zostać nieznaczącym pyłem

Na tej górze, skąd idą nieśmiertelne błyski,

Trudniej, myślę ją zdobyć, niż paszport brytyjski.

A poezja jest prawdą. I kto ją obedrze

Z prawdy, niech jej kupuje trumnę kutą w srebrze…

Niechaj ciebie nie zmylą częstochowskie rymy:

Od nas także zależy, co w dziełach widzimy,

Zauważ mój rysunek. Umiem jedną kreską

Stworzyć kraj, miasto, potop czy panią Wiśniewską,

Bo z odkryć moich mistrzów wyciągnąłem wnioski,

Tylko do tego służy mi rym częstochowski,

Jak o poranku w górach, kiedy mgła się przetrze

I na radosne, jasne wyglądasz powietrze.

Tak wchodzisz w nowy wiersz mój, może nie ognisty,

Ale ostry, dobitny, krystalicznie czysty.

I będę go używać, chociaż oleodruk

W godność społecznej sztuki znów dzisiaj się oblókł (…)

A jeszcze w innym poemacie „Traktat poetycki” Czesław Miłosz napisał:

Mowa rodzinna niechaj będzie prosta,

Ażeby każdy, kto usłyszy słowo,

Widział jabłonie, rzekę, zakręt drogi,

Tak jak się widzi w letniej błyskawicy(…)

Właśnie, o to chodzi, by pisać prostym, zrozumiałym językiem, by wiersz, słowo pisane były jasne, czytelne, ale także piękne. To co się dzieje w naszej literaturze przekracza często wszelkie normy ideowe, logiczne i estetyczne. Młodopolskie hasło „sztuka dla sztuki” wciąż jeszcze święci triumfy w egzaltowanym świecie twórców, którzy zapominają, że pisanie ma tylko wtedy sens, gdy znajduje uznanie wielu odbiorców, a nie tylko wybranych elit.

I to właśnie taką poezją, bądź też prozą artystyczną, prostą i zrozumiałą, będę od czasu starał się zainteresować i zachęcić do jej poznania Czytelników mojego blogu.

A dziś na koniec klasyczny przykład wiersza, który chce się czytać i podziwiać:

Czemu zanadto w jednej osobie?

Tej a nie innej? I co ja tu robię?

W dzień co jest wtorkiem? W domu nie gnieździe?

W skórze nie łusce ? Z twarzą nie liściem ?

Dlaczego tylko raz osobiście?

Właśnie na ziemi przy małej gwieździe?

Po tylu erach nieobecności?

Za wszystkie czasy i wszystkie glony?

Za jamochłony i nieboskłony?

Akurat teraz? Do krwi i kości?

Sama u siebie z sobą? Czemu

nie obok ani sto lat temu

siedzę i patrzę w ciemny kąt

-  tak jak z wzniesionym nagle łbem

patrzy warczące zwane psem?

Te wydawałoby się nadzwyczaj proste, a jakże głębokie, egzystencjalne pytanie zadawała sobie nie kto inny, tylko nasza Noblistka, Wisława Szymborska, w wierszu p.t. „Zdziwienie”.

Ja też zdałem sobie właśnie sprawę z tego, że często zadaję sobie to pytanie – Czemu? Ale dziś jest refleksyjna pogoda, więc filozoficzne zapytania są całkiem na miejscu.

Fot. Zbigniew Dawidowicz