Zagadki Książa

 Jak już o tym pisałem kamieniem milowym w odsłanianiu prawdy o niemieckich przedsięwzięciach militarnych w Książu i kompleksie „Riese”  może się okazać nowa książka Jerzego Rostkowskiego, „Podziemia III Rzeszy. Tajemnice Książa, Wałbrzycha i Szczawna-Zdroju” , wydana w tym roku w Poznaniu. Autor książki, znany warszawski eksplorator i pisarz w całej rozciągłości potwierdza militarny charakter prac budowlanych prowadzonych przez Niemców w Książu, dodając cały szereg osobistych przemyśleń i wniosków.

W rozdziale 7, „Jägerstab i radziecki czołg” opowiada autor o konflikcie pomiędzy konserwatorem zabytków prowincji dolnośląskiej, Güntherem Grundmanem, a ulubieńcem Hitlera, architektem, Hermannem Gieslerem. Cieszący się dużą sławą i autorytetem konserwator nie mógł się pogodzić z tzw. planem adaptacji zamku zaprojektowanym przez architekta, bo równał się on nieomal z całkowitą przebudową zabytkowego obiektu, w tym z utratą zespołu rzeźb, stiuków i malowideł w słynnej Sali Maksymiliana. Jego listy protestacyjne  do odpowiednich władz nie na wiele się zdały, bo ród Hochbergów stracił dobrą opinię wśród sztabowców Hitlera, a architekt miał pełne poparcie samego Führera. Prace były zakrojone na gigantyczną skalę, prowadzone były przez pierwszą brygadę Organizacji Todta. Równocześnie na zamku pojawiało się coraz więcej wysokich oficerów z Berlina i Wrocławia, którzy z przebudową zamku nie mieli nic wspólnego. Ich zainteresowanie dotyczyło także Starego Zamku na drugim brzegu Pełcznicy. Wiadomo, że specjalna grupa fizyków i chemików ze Skandynawii prowadziła tam jakieś badania. W Szczawienku wybudowano specjalną rampę kolejową do rozładunku materiałów budowlanych, wybudowano trzy bloki mieszkalne, do których przeniesiono domowników i służbę  Hochbergów. Całą posiadłość zamkową ogrodzono, a bezpieczeństwo zapewniały nowo zbudowane wartownie i bunkry strażnicze. Wiele sal zamkowych przystosowano do nowej roli, w tym celu zdejmowano ze ścian obrazy i sztukaterię. Tuż przed wejściem do pałacu wykopano szyb łączący zamek z podziemnymi sztolniami. Konserwator Grundmann ratował co mógł  Cały bogaty księgozbiór i archiwalia Hochbergów umieścił w krzeszowskim klasztorze, część wartościowych mebli – w pałacach w Borowej i Roztoce. Na przełomie kwietnia i maja 1944 roku powstała tu filia obozu  koncentracyjnego Gross Rosen, która przeszła do historii jako Arbeitslager Fürstenstein . W ten sposób można było zintensyfikować roboty górnicze w podziemiach zamku i roboty drogowe. Jerzy Rostkowski opisuje w książce szczegółowo podziemną część kompleksu Książ (dwa poziomy podziemnych sztolni), stwierdzając że ani pierwszy, ani drugi poziom nigdy nie zostały po wojnie dokładnie przebadane. Pisze też o planach podziemnej linii kolejowej, której jak dotąd nie udało się  zlokalizować.

Autor „Podziemi III Rzeszy” podsumowując wszystkie znane fakty i wnioski stwierdza jednoznacznie, że „zdecydowana większość podziemnych prac w Górach Sowich i regionie wałbrzyskim – a także na całym Dolnym Śląsku – prowadzonych w latach 1938 – 1945  była realizacją planu posadowienia tu wielkiego podziemnego ośrodka przemysłu zbrojeniowego.”   W dalszej części rozdziału Rostkowski rozprawia się z łatwowiernymi badaczami i publicystami, którzy dali się zwieść rozsiewanym przez Niemców informacjom o budowie w Górach Sowich lub na zamku Książ kolejnej kwatery Hitlera. Takich kwater miał Hitler więcej, zarówno w Niemczech jak i na terenach podbitych, po co mu był potrzebny Książ lub podziemia Gór Sowich, zwłaszcza że wiązało się to z ogromnymi kosztami ? Warto z uwagą  i  z rozmysłem poznać dużą listę argumentów autora książki by się przekonać, że Wałbrzych mógł stać się najważniejszym na świecie miastem, centrum przemysłu zbrojeniowego, a zamek Książ najważniejszym urzędem III Rzeszy, choć nie należy żałować, że do tego nie doszło.